Kleur beïnvloedt onze emoties en prestaties

De betekenis van kleur

Tal van psychologen hebben kleuren en hun impact bestudeerd en zij hebben ontdekt dat kleuren anders worden waargenomen en bij de meeste mensen op de één of andere wijze een reactie veroorzaken. Toch is het moeilijk nauwkeurig de gevoelens te bepalen die verschillende kleuren bij ons veroorzaken, omdat dit tot op zekere hoogte ook afhangt van cultuur, tijd en plaats. Ook al zijn de meningen verdeeld over het effect van kleuren, één ding is zeker: iedereen is het erover eens dat ze een aanzienlijke impact hebben en dat ze ons vaak meer beïnvloeden dan we beseffen. We weten nu dat de perceptie van kleuren bij de mens zich in het limbische systeem bevindt, het deel van onze hersenen dat functies beheert zoals emotionele reacties en onbewuste gedachten. Dit op zich wijst op een sterk verband tussen onze perceptie van kleur en ons vermogen om emoties te verwerken, nieuwe dingen te leren en onze motivatie te vergroten. Daarom is het belangrijk stil te staan bij de activiteiten die worden uitgevoerd in een ruimte, zodat je de juiste kleur kunt kiezen om deze activiteiten te stimuleren. Dit verhoogt de kans dat je het gedrag van de personen in de ruimte kunt stimuleren of sturen.

De kleuren van de natuur zijn de sleutel tot tijdloosheid en duurzaamheid

Het selecteren van wat er op dit moment trendy en aantrekkelijk is, kan contraproductief zijn. De keuze van de kleuren hangt af van wat je van plan bent, wat je wilt bereiken en van de mensen die tijd zullen doorbrengen in de ruimte. Tijdloze kleuren die worden gekozen op basis van de context verhogen uiteindelijk de waarde van je investering. De juiste kleurkeuze op de juiste plaats vermindert ook de slijtage en de noodzaak voor onderhoud. Er zijn heel wat indicaties dat kleuren die dicht bij het eigen kleurenpalet van de natuur liggen, zoals groene en aardse tinten, een speciaal effect hebben op het vermogen van de mens om te recupereren en dus geschikt zijn voor de meeste werkomgevingen. Aardse en gedempte ton-sur-ton kleuren creëren niet alleen een gevoel van rust, maar zijn ook gemakkelijk met elkaar te combineren, met behoud van consistentie en harmonie. Dit maakt het eenvoudig meubels uit verschillende delen van het bedrijf te combineren naarmate dit nodig blijkt, waardoor een binnenruimte ontstaat die flexibel en duurzaam is gedurende een lange periode.

Verschillende kleuren beïnvloeden ons op verschillende manieren

Kleuren beïnvloeden alles, van stemming tot neurofysiologische reacties. Sommige kleuren kunnen gesprekken en pieken van energie of activiteit stimuleren, terwijl andere kleuren aanleiding geven tot sereniteit, stilte of reflectie. Kleuren beïnvloeden iedereen op een andere manier en smaken verschillen, afhankelijk van wie je het vraagt. Het is met andere woorden heel belangrijk te weten wie tijd zal doorbrengen in de ruimtes en welke activiteiten ze zullen uitvoeren voor de kleuren worden gekozen.
 
Een kleur is meer dan gewoon een kleur. Houd er rekening mee dat de kleur koud of warm kan zijn en verkrijgbaar is in verschillende tinten. Groen, bijvoorbeeld, is niet alleen aangenaam, het kan totaal andere gevoelens opwekken, afhankelijk van het samenspel tussen kleur, toon, licht, koude, warmte en contrast. Zelfs kleine verschillen kunnen de perceptie van een ruimte en de verhoudingen veranderen. Wat er op een bepaalde manier uitziet op een vlak oppervlak kan een totaal andere indruk creëren als het in een ruimte wordt aangebracht. De indruk kan ook wijzigen afhankelijk van daglicht en de verlichting. Bovendien beïnvloeden kleuren elkaar wanneer ze samen worden aanschouwd, wat de perceptie van de hoogte, breedte, diepte, balans en oriëntatie van de ruimte kan veranderen.
 
Licht en warmte hebben een diepgaand effect op hoe mensen kleuren waarnemen. Je kunt de kleur en holistische indruk van een ruimte aanzienlijk veranderen door simpelweg de verlichting aan te passen. Het moment van de dag is ook cruciaal voor hoe we een kleur waarnemen. Een blauwe kleur op een koude, bewolkte winterdag kan worden waargenomen als een compleet andere blauwe tint wanneer de zon op de kleur schijnt en de kamer opwarmt. Lichte kleuren bieden het voordeel dat ze het licht van buiten absorberen, waardoor we overdag alerter zijn. Donkere kleuren blokkeren het licht. Gebruik ze dus verstandig. Studies hebben aangetoond dat koude kleuren vaak negatiever worden gewaardeerd en warme kleuren positiever. Koude, koele kleuren verlagen de bloeddruk en helpen de concentratie.

Kleur versus kleursaturatie

De keuze van kleuren speelt een centrale rol in het ontwerp van een binnenruimte, maar er komt meer bij kijken dan gewoon de juiste kleur te kiezen. Je moet ook rekening houden met het concept van kleursaturatie. Eenvoudig uitgelegd: groen of blauw zijn kleuren en kleursaturatie verwijst naar de intensiteit van dat groen of blauw. Kleursaturatie geeft aan hoe sterk of intens de kleur is. De term wordt voornamelijk gebruikt in de NCS-schaal (Natural Color System®) en wordt aangegeven met een c in de kleurcode op een schaal van 100 graden. Twee kleuren kunnen dezelfde kleursaturatie hebben, maar ze kunnen variëren in zwartheid en witheid. Hoe minder kleursaturatie, hoe meer de betreffende kleur naar de grijsschaal overhelt. Een gele kleur met een kleursaturatie van 99 is sterk geel, terwijl een gele kleur met een kleursaturatie van 5 een grijsachtige look heeft. Nauw verwante kleuren kunnen daarom op totaal verschillende manieren worden waargenomen, afhankelijk van hun kleursaturatie. Studies geven aan dat levendigere kleuren sterkere gevoelens oproepen – zowel negatief als positief.

Contrasten in het dagelijks leven

De kleurkeuze is dus van invloed op hoe mensen handelen in verschillende situaties en ruimtes. Het hangt er allemaal van af wie tijd doorbrengt in je ruimte, de activiteiten die ze van plan zijn uit te voeren en wat je wilt dat mensen doen en voelen. Kleuren zijn een manier om mensen een bepaalde richting uit te sturen of hun gedrag te beïnvloeden. Een voorbeeld is te opteren voor een uniform kleurenschema om uiteenlopende focuszones of thuisbasissen af te bakenen. Dit maakt het voor iedereen gemakkelijker deze zones terug te vinden en te weten waarvoor ze worden gebruikt. Doordachte kleurkeuzes kunnen de gemoedsrust, helderheid en navigatie in een ruimte verbeteren.

Een andere belangrijke factor voor de oriëntatie in een ruimte is de aanwezigheid van contrasten. Contrasten kunnen worden gebruikt om oppervlakken te accentueren of te verbergen. Een armsteun kan een afwijkende kleur hebben om aan te geven dat deze een belangrijke functie vervullen. Een ander voorbeeld is een deur in dezelfde kleur te schilderen als de muur om ze te verbergen en aan te geven dat deze deur niet mag worden gebruikt. Of andersom – een afwijkende kleur kan worden gebruikt om duidelijk aan te geven dat dit de ingang is tot een ruimte. Een tapijt in een afwijkende kleur kan ook een zone afbakenen en je uitnodigen een bepaalde activiteit uit te voeren.

Bronnen:

• “Färg, ljus och människa – ett miljöpsykologiskt perspektiv” Rikard Küller
• "Rummet som färgernas mötesplats" Monica Billger 
• "Varmt och kallt i norr och söder" Maud Hårleman
• “Forskare och praktiker om färg - ljus – rum” Karin Fridell Anter
• “Verkan av färg och ljus – beteenden och reaktioner” Thorbjörn Laike
• "The ultimate guide to office color psychology” Ergonomic Trends 
• “Fysisk lärmiljö - optimera för trygghet, arbetsro och lärande” Malin Valsö en Frida Malmgren
• “Vårdmiljöns betydelse” Helle Wijk, Morgan Andersson, Anna Bengtsson, Ingegerd Bergbom en Monica Berglund
• “Färg och ljus för människan - i rummet” Karin Fridell Anter, Ulf Klarén, Leif Berggren, Monica Billger and Pär Duwe
• “Work week productivity, visual complexity, and individual environmental sensitivity in three offices of different color interiors” Nancy Kwallek, Kokyung Soon en Carol M. Lewis
• "Goethes färglära" Per Sällström