Licht en verlichting voor een betere gezondheid en prestaties op kantoor
Je kent waarschijnlijk het gevoel wanneer je ogen compenseren voor een slechte en zwakke verlichting in de werkomgeving, met hoofdpijn en nek-, schouder- en rugspanning als gevolg. Het is ook mogelijk dat je moet geeuwen en moeite heeft wakker te blijven bij een zwakke verlichting. Dit is natuurlijke, fundamentele biologie. Donkerheid geeft je lichaam het gevoel dat het tijd is om te slapen en zorgt ervoor dat het hormoon melatonine vrijkomt, waardoor je moe wordt. Dit is allemaal goed en wel 's nachts, maar overdag is het beter om licht te hebben dat cortisol doet vrijkomen om je alert te maken. Evolutief gezien zijn mensen geconditioneerd voor een leven buiten bij daglicht, waar wij en onze ogen optimaal functioneren. Tegenwoordig brengen velen van ons veel tijd door binnenshuis en moeten we het daglicht aanvullen met elektrische verlichting om te presteren en ons gezond te houden.
Totaliteit, met variatie
Hoe goed benutten wij de kracht van verlichting? Henrik Clausen is lichtonderzoeker en hoofd van het verlichtingsbedrijf Fagerhults ljusakademi. Volgens Henrik is het besef van de esthetische eigenschappen van verlichting relatief goed ingeburgerd. De diepere band tussen licht en gezondheid is echter een gebied dat zich pas recent heeft ontwikkeld. "In de vroege jaren 2000 ontdekten we dat we extra receptoren in het oog hebben die ons op verschillende manieren beïnvloeden, zoals de controle van ons circadiaans ritme. In zorgomgevingen is het gemakkelijker het verband te leggen tussen verlichting en welzijn dan in kantoren of op scholen, maar zelfs in deze omgevingen weten we dat er een sterke band is", zegt hij. Alle planning van de verlichting is gebaseerd op het gebruik van uiteenlopende soorten licht. Het uitgangspunt is het natuurlijke daglicht aan te vullen met andere gedifferentieerde verlichting. De klassieke indeling is gebaseerd op het idee van een driedelige verlichting, ook wel algemene verlichting, taakverlichting en accentverlichting genoemd.
Het gaat erom in verschillende behoeften te voorzien en een functionele en stimulerende totaliteit te creëren met variatie en dynamiek." Denk aan een wandeling in het bos waar het licht vanuit verschillende hoeken samenvalt op een open plek – dit is de ideale verlichting.
Drie soorten verlichting
Algemene verlichting
De algemene verlichting is een aanvulling op het daglicht en creëert de juiste basisverlichting. Deze verlichting helpt bij de basisnavigatie en zorgt ervoor dat de omgeving op elk moment van de dag en onder alle weersomstandigheden goed verlicht is.
Taakverlichting
Taakverlichting creëert de beste omstandigheden voor je ogen om je werk uit te voeren. De exacte verlichting die je nodig hebt, hangt af van jouw individuele behoeften, het type activiteit en de omstandigheden van de specifieke ruimte, maar het is altijd belangrijk dat de volledige werkzone gelijkmatig wordt verlicht. Een tip is een pen rechtop te houden op uw werkoppervlak – als je maar één schaduw ziet, valt uw verlichting goed. Het licht moet dimbaar zijn voor een individuele aanpassing. 
Accentverlichting
Accentverlichting, ook wel decoratieve verlichting genoemd, zorgt voor een extra touch en creëert een sfeervolle en emotionele beleving van een omgeving. Men kan gebruik maken van dimbare spots of zwevende verlichting die het gevoel van een specifieke interieuroplossing versterkt. Je kan echter ook opteren voor verlichting die je helpt te navigeren, die je uitnodigt plaats te nemen in een rustige loungeruimte of die jouw creativiteit stimuleert aan de projecttafel. Er kunnen ook wandlampen worden aangebracht aan de muren om de perceptie van de omgeving te benadrukken of te verminderen.
Daarnaast is er het immer belangrijke daglicht dat je alert, positief en gezond houdt en jouw slaapkwaliteit verbetert. Om die reden moet de binnenverlichting zo nauw mogelijk aanleunen bij het daglicht en mogen we bij voorkeur nooit meer dan drie meter van een raam zijn verwijderd. Een korte wandeling buiten tijdens de dag helpt de hoeveelheid daglicht die je krijgt te verhogen.
Flexibele, individuele verlichting
Dit zijn de grote lijnen. De behoefte aan licht varieert naargelang de dag en de tijd van het jaar, afhankelijk van je taak, en niet vergeten, je leeftijd – oudere mensen hebben vaak een ander soort en meer licht nodig dan jongere mensen. Flexibele oplossingen zoals in hoogte verstelbare armen, dimmers en de mogelijkheid zones en specifieke omgevingen te verlichten met uiteenlopende verlichting, verbeteren de werknemerservaring. De mogelijkheid de verlichting individueel te regelen biedt tal van voordelen, gewoon omdat we allemaal verschillende voorkeuren en behoeften hebben. Sommigen beginnen de dag liever met iets meer gedimd licht, terwijl anderen meer licht nodig hebben om optimaal te kunnen presteren. Het gevoel dat we zelf de touwtjes in handen hebben, geeft ons ook een veilig en comfortabel gevoel in een ruimte. Kortom, verlichting is een belangrijk tandwiel in het holistische ergonomische wiel. Een uitdrukking die in deze context wordt gebruikt, is 'Human Centric Lighting'.
Het gaat erom het natuurlijke circadiaans ritme dat daglicht biedt, na te bootsen aan de hand van kunstlicht." Het concept is mogelijk nieuw, maar onze visie op verlichting is – en dat is altijd zo geweest – dat ze moet gebaseerd zijn op de behoeften van mensen en dat ze het leven en werk voor iedereen gemakkelijker moet maken.
Jouw interieuroplossing uitbreiden met licht en verlichting
Met andere woorden: daglicht en elektrisch licht hebben een fundamentele invloed op onze emoties en hoe we een kamer waarnemen, hoe we erin presteren, maar de kwaliteit van het licht wordt ook bepaald door de interactie tussen de verlichting en het interieurontwerp. Het beste resultaat wordt bereikt wanneer architectuur, verlichting en interieurontwerp samen worden gepland, omdat meubelkleuren en -texturen het geheel beïnvloeden. De planning van het interieurontwerp en de verlichting zorgt samen voor een stimulerende omgeving die een positief effect heeft op de gezondheid en prestaties van de werknemers. Door te 'schilderen' met licht kunt u de aandacht trekken of de visuele indruk van een omgeving vergroten. Het is een veelvoorkomende fout om uitsluitend vlak licht te gebruiken, d.w.z. slechts één type fitting. Vlak licht creëert geen contrasten of schaduwen en de omgeving wordt dan niet duidelijk afgebakend. Ook ontbreekt het zo aan dynamiek. U kunt dit vergelijken met een werkomgeving met slechts één type meubel.
Een aantal basisprincipes:
Lichte kleuren reflecteren licht
In het kader van de menselijke biologische behoeften, is het belangrijk dat er voldoende licht is op de juiste plaats om het welzijn en de prestaties positief te beïnvloeden. Vergeet niet dat lichte kleuren het licht beter reflecteren en heldere omgevingen zullen creëren. Hoe donkerder de kleuren van een omgeving, hoe meer verlichting nodig is. Indirect, gereflecteerd licht van muren, plafonds, scheidingswanden en opzetwanden is net zo belangrijk als direct licht.
Rekening houden met contrasten
Vermijd overmatig lichtcontrast tussen uw werkoppervlak en de rest van de werkomgeving, omdat het oog zich dan moeilijker kan aanpassen. Kies een zachte kleur of natuurlijk hout voor uw bovenblad om storende contrasten te voorkomen en een gelijkmatige lichtverdeling op uw werkoppervlak te bereiken. Gebruik tv-schermen voor presentaties in plaats van projectoren. Ze zorgen voor een beter contrast en je hoeft de verlichting in de rest van de kamer niet uit te schakelen.
Schittering beperken tot een minimum
Plaats uw bureau niet voor een venster omdat er dan te veel licht op het bureau kan vallen. Je mag echter ook geen raam achter je hebben, omdat het buitenlicht kan weerkaatsen op jouw scherm. Plaats je bureau daarentegen naast het raam zodat het daglicht van de zijkant komt. Als het licht te fel is, kan je jaloezieën gebruiken om het daglicht aan te passen.
3 tips voor een betere verlichting
Uiteenlopende soorten licht
De sleutel tot een goede verlichting is uiteenlopende soorten licht. Begin altijd met daglicht en voeg dan algemene, taak- en accentverlichting toe. Deze uiteenlopende soorten verlichting creëren een functioneel geheel dat specifieke omgevingen benadrukt en een goede variatie creëert in een ruimte.
Voldoende
licht
Op het noordelijk halfrond is er tijdens sommige perioden van het jaar weinig daglicht. Dit moet worden gecompenseerd met elektrische verlichting om te kunnen blijven presteren en gezond te blijven. Als we te weinig licht krijgen, komt het hormoon melatonine vrij, waardoor we moe worden en mogelijk hoofdpijn krijgen. Bij hogere lichtniveaus komt cortisol vrij, waardoor we alerter zijn en beter presteren.
Flexibele verlichting
Onze behoefte aan licht verandert tijdens de dag, het jaar en ons leven. De mogelijkheid onze verlichting te regelen en te wijzigen betekent dat deze kan worden aangepast aan onze behoeften, het individu en de activiteit van het moment. Het gevoel de controle te behouden, beïnvloedt het gevoel van welzijn en veiligheid en heeft een positief effect op ons vermogen optimaal te kunnen werken – het helpt ons ook efficiënter om te gaan met energie.
Duurzame verlichting voor nieuwe behoeften
Op organisatorisch niveau helpt flexibele verlichting je bedrijf om toekomstbestendig te zijn. De productmanager van Fagerhult, Cecilia Niva, vertelt ook over de hogere elektriciteitskosten en het steeds belangrijkere duurzaamheidsaspect. "De behoefte aan licht is zelden constant in alle ruimten en 24 uur per dag, dus willen we geen energie verspillen waar het geen zin heeft." Met een geautomatiseerde regeling van de verlichting kunnen we het elektriciteitsverbruik aanzienlijk verlagen", zegt ze. Een ander aspect waar in de afgelopen jaren steeds meer aandacht aan wordt besteed, is hoe licht in onze vergaderomgevingen moet worden aangepast zodat het niet alleen werkt tijdens fysieke vergaderingen, maar ook tijdens digitale en hybride vergaderingen. We willen er niet alleen goed uitzien op het scherm, we willen ook verlichting die de menselijke communicatie bevordert zonder storende schaduwen.
Zelfs in fysieke omgevingen, zal het bij een slechte lichtkwaliteit moeilijk zijn de reacties en gezichtsuitdrukkingen van onze gesprekspartner te interpreteren, een probleem dat alleen maar erger wordt op het scherm. Tijdens videoconferenties is het van essentieel belang dat cilindrische verlichting vanuit verschillende hoeken wordt gebruikt.
Kinnarps creëert totale interieuroplossingen met een focus op duurzaamheid en ergonomie. We geven vorm aan oplossingen op maat die welzijn en succes bevorderen. Waar u zich ook bevindt in het proces met uw ruimte, wij dragen graag bij met kennis en begeleiding om de beste omgevingen voor u en uw organisatie te creëren.
